नमस्कार मित्रांनो! डिजिटल युगात, वाहतूक नियमांचे उल्लंघन केल्यास मिळणारा दंड (फाइन) ऑनलाइन पद्धतीने सहजपणे भरता येतो. गाडी चालवताना नकळत वाहतूक नियमांचे उल्लंघन होऊ शकते, जसे की सिग्नल तोडणे, हेल्मेट न वापरणे, ओव्हर स्पीडिंग, किंवा नो पार्किंग क्षेत्रात वाहन उभे करणे. महाराष्ट्र ट्रॅफिक पोलिसांकडून असे उल्लंघन केल्यावर आपल्यावर दंड लावला जातो. आता ही प्रक्रिया ऑनलाइन उपलब्ध आहे, ज्यामुळे आपल्या फोनवर एसएमएस किंवा ईमेलद्वारे माहिती मिळते.
या लेखात आपण E-Challan म्हणजे काय, तो कसा तपासावा आणि कसा भरावा, याबद्दल माहिती घेऊ. चला तर मग या ऑनलाइन प्रक्रियेचा वापर कसा करावा ते समजून घेऊया.
E-Challan म्हणजे काय?
E-Challan म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक चलन, जो वाहतूक नियमांचे उल्लंघन केल्यावर दिला जातो. महाराष्ट्रातील वाहतूक पोलीस आपल्या वाहन क्रमांकाशी E-Challan लिंक करतात, आणि नंतर तुम्हाला तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईलवर एसएमएसद्वारे कळवतात. काही वेळा तुम्ही उल्लंघन केलेले नसताना चुकूनसुद्धा E-Challan मिळू शकतो. अशावेळी आपण ऑनलाइन तक्रार नोंदवू शकता.
तुमच्यावर चालान लावला गेला असल्यास तो तपासण्यासाठी खालील पद्धतीचा वापर करू शकता:
Advertising
आधिकारिक वेबसाइटला भेट द्या: महाराष्ट्र ट्रॅफिक पोलिसांच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा, जिथे सर्व वाहतूक संदर्भातील माहिती उपलब्ध असते.
चालान तपासणी विभाग शोधा: वेबसाइटवर ‘ई-चालान तपास’ किंवा ‘E-Challan Status’ लिंक शोधा आणि त्यावर क्लिक करा.
वाहन क्रमांक प्रविष्ट करा: येथे तुमच्या वाहनाचा क्रमांक, चालान क्रमांक किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स क्रमांक प्रविष्ट करा.
तपशील पहा: माहिती भरून ‘तपासा’ बटनावर क्लिक केल्यावर तुम्हाला चालानचे सर्व तपशील दिसतील, जसे की चालान क्रमांक, उल्लंघनाचे कारण, आणि दंडाची रक्कम.
E-Challan कसा भरावा?
जर तुमच्यावर चालान लावला असेल आणि तो योग्य असेल, तर खालीलप्रमाणे तुम्ही ऑनलाइन फाइन भरू शकता:
चालान भरण्यासाठी प्रक्रिया सुरू करा: तपासणी पृष्ठावर ‘चालान भरा’ किंवा ‘Pay Now’ बटन दिसेल. त्यावर क्लिक करा.
पेमेंट पर्याय निवडा: डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, UPI, नेट बँकिंग यांसारखे विविध पेमेंट पर्याय उपलब्ध असतात. तुमच्या सोयीप्रमाणे योग्य पर्याय निवडा.
पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण करा: पेमेंट पर्याय निवडून, आवश्यक माहिती भरा आणि पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण करा.
पेमेंट पावती मिळवा: पेमेंट यशस्वी झाल्यावर, पेमेंटची पावती मिळेल. भविष्यासाठी ती पावती डाउनलोड करून ठेवा.
E-Challan संदर्भात तक्रार नोंदवणे
कधी कधी, चुकूनसुद्धा तुम्हाला E-Challan प्राप्त होऊ शकतो. अशा वेळेस तक्रार नोंदवण्यासाठी खालील प्रक्रिया वापरू शकता:
संबंधित विभागाशी संपर्क करा: महाराष्ट्र ट्रॅफिक पोलिसांच्या वेबसाइटवर ‘Contact Us’ विभागात त्यांचा संपर्क क्रमांक, ईमेल आयडी, आणि तक्रार नोंदणी फॉर्म उपलब्ध असेल.
ऑनलाईन तक्रार फॉर्म भरा: येथे तुम्हाला वाहन क्रमांक, चालान क्रमांक, आणि तक्रारीचे कारण प्रविष्ट करावे लागेल.
तक्रार नोंदवा आणि उत्तराची प्रतिक्षा करा: तक्रार नोंदवल्यानंतर, संबंधित विभाग पडताळणी करून निर्णय देतील, ज्याची माहिती तुम्हाला ईमेल किंवा फोनद्वारे कळवली जाईल.
E-Challan संदर्भातील महत्वाच्या सूचना
वेळेवर चालान भरा: ठराविक वेळेत चालान भरणे आवश्यक असते. वेळेवर न भरल्यास दंडाची रक्कम वाढवली जाऊ शकते.
अचूक माहिती प्रविष्ट करा: वाहन क्रमांक अचूकपणे भरा, जेणेकरून पेमेंट दरम्यान त्रुटी टाळता येतील.
अधिकृत माध्यमांचा वापर करा: तक्रार करण्यासाठी अधिकृत वेबसाइटचाच वापर करा. चुकीच्या माध्यमांचा वापर केल्यास तक्रार विचारात घेतली जाऊ शकते.
ऑनलाइन चालान पद्धतीचे फायदे
सोयीस्कर प्रक्रिया: चालान भरणे अधिक सोयीचे झाले आहे. आता सरकारी कार्यालयात जाऊन दंड भरण्याची गरज नाही.
वेळेची बचत: फक्त काही मिनिटांत चालान तपासता आणि भरता येतो.
सुरक्षितता आणि पारदर्शकता: ऑनलाइन प्रक्रिया पारदर्शक असल्यामुळे तुम्हाला दंडाचे अचूक कारण आणि रक्कम सहज समजू शकता.
E-Challan तपासण्यासाठी आणि भरण्यासाठी वेबसाइट वापरण्याची पद्धत
वेबसाइटला भेट द्या: महाराष्ट्र ट्रॅफिक पोलिसांच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
E-Challan तपास: वाहन क्रमांक किंवा चालान क्रमांक टाकून तपास करा.
पेमेंट प्रक्रिया: पेमेंटसाठी आवश्यक पर्याय निवडा आणि पेमेंट पूर्ण करा. पेमेंट यशस्वी झाल्यावर तुम्हाला पावती प्राप्त होईल.
तर मित्रांनो, अशा प्रकारे तुमचा E-Challan तपासणे आणि भरणे हे अधिक सोपे झाले आहे. ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध असल्याने ही प्रक्रिया अधिक जलद आणि सोयीस्कर बनली आहे.
जेव्हा तुम्ही महाराष्ट्र ट्रॅफिक पोलिसांच्या वेबसाइटवर E-चालान तपासण्यासाठी आवश्यक माहिती भरून सबमिट करता, तेव्हा तुमच्यासमोर एक नवीन पृष्ठ उघडते. या पृष्ठावर तुमच्या गाडीवर आतापर्यंत किती E-चालान लावले गेले आहेत याची संपूर्ण यादी दिसते. या यादीत तुम्ही उजवीकडे स्क्रोल करून प्रत्येक चालानावर किती फाइन आहे आणि कोणत्या कारणामुळे तो फाइन लावला आहे, हे सहज पाहू शकता.
या यादीत एक ‘पेमेंट स्टेटस’ कॉलम असतो. या कॉलममध्ये ‘Paid’ असा स्टेटस असेल तर ते चालान तुम्ही भरलेले असते. पण जर ‘Unpaid’ असा स्टेटस असेल तर तो फाइन भरणे बाकी आहे, आणि त्यामुळे तुम्हाला ते फाइन लवकरात लवकर भरावे लागते. याच यादीत एक ‘View’ नावाचा कॉलमही असतो. या कॉलमखाली डोळ्याचे चिन्ह (View Icon) दिलेले असते. या चिन्हावर क्लिक केल्यास तुम्हाला त्या चालानाची संपूर्ण माहिती मिळते.
चालानाची सविस्तर माहिती
‘View’ आयकॉनवर क्लिक केल्यानंतर, तुम्हाला चालानाची सविस्तर माहिती पाहायला मिळते. या माहितीमध्ये पुढील गोष्टी समाविष्ट असतात:
चालान क्रमांक (Challan No.): हा चालान क्रमांक एक यूनीक नंबर असतो जो तुम्हाला चालान संदर्भात सहज ओळखता येतो.
उल्लंघनाची तारीख (Violation Date): इथे उल्लंघन झालेली तारीख दिलेली असते, ज्यामुळे तुम्हाला कधी नियम तोडला गेला ते समजू शकते.
ड्रायव्हिंग लायसन्स क्रमांक (License No.): चालानामध्ये तुमच्या ड्रायव्हिंग लायसन्सचा क्रमांकही दिला जातो.
गाडीचा क्रमांक (Vehicle No.): येथे तुमच्या गाडीचा क्रमांक दिला असतो, जो तुमच्यावर चालान लावले आहे त्याचा पुरावा म्हणून काम करतो.
पेमेंट स्टेटस (Payment Status): यामध्ये चालान भरलेले आहे का, हे दाखवले जाते. जर Paid असेल तर चालान भरलेले आहे, आणि Unpaid असेल तर ते अजून भरणे बाकी आहे.
फाइनची रक्कम (Amount): या कॉलममध्ये चालानासाठी किती रक्कम भरणे आवश्यक आहे, ते दाखवले जाते.
उल्लंघनाचे ठिकाण (Challan Location): इथे उल्लंघन झालेल्या ठिकाणाची माहिती दिलेली असते, जेणेकरून तुम्हाला नेमके कुठे नियम तोडला ते समजते.
पुरावे (Evidences): या भागात पुराव्याच्या स्वरूपात फोटो किंवा व्हिडिओ मिळू शकतो. हा पुरावा तुम्हाला नियम तोडताना घेतलेला असतो.
उल्लंघनाचे कारणे (Violation(s)): येथे उल्लंघन कोणत्या नियमांचे झाले, याची माहिती दिलेली असते.
पुरावे तपासणे
‘पुरावे’ कॉलममध्ये फोटो किंवा व्हिडिओ असू शकतो जो तुम्हाला नियम तोडताना दाखवतो. हा फोटो किंवा व्हिडिओ पाहून तुम्ही खात्री करू शकता की ते चालान तुम्हालाच लागले आहे का. कधी कधी एखाद्या चुकांमुळे फोटोमध्ये काहीतरी गोंधळ होऊ शकतो. जर तुम्हाला फोटो किंवा व्हिडिओमध्ये काही त्रुटी वाटली, तर तुम्ही तक्रार नोंदवू शकता.
तक्रार कशी नोंदवावी?
जर पुराव्यांमध्ये काही चुकीचे दिसले, तर ‘Grievance’ ऑप्शन उपलब्ध असतो, ज्यावर क्लिक करून तक्रार नोंदवता येते. तक्रार नोंदवताना, तुम्हाला चालान क्रमांक, गाडीचा क्रमांक आणि तक्रारीचे कारण यासारखी आवश्यक माहिती भरणे गरजेचे असते. नोंदवल्यानंतर, तक्रारीची तपासणी करून संबंधित विभाग निर्णय घेतात आणि तुम्हाला उत्तर कळवतात.
फाइन कसा भरायचा?
जर चालानाची माहिती बरोबर असेल आणि फाइन भरणे आवश्यक असेल, तर आता पुढील प्रक्रिया केली पाहिजे. यादीतून ज्या चालानाचा फाइन भरायचा आहे त्यावर टिक करा. त्यानंतर, पृष्ठाच्या वरच्या भागात असलेले ‘Select eChallans & Click here to pay’ बटनवर क्लिक करा. या पद्धतीने तुम्ही E-चालान किंवा फाइन भरू शकता.
फाइन भरण्यासाठी विविध पेमेंट पर्याय उपलब्ध असतात, जसे की क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड, UPI, नेट बँकिंग इत्यादी. पेमेंट केल्यानंतर यशस्वी पेमेंटची पावती मिळते, ज्यामुळे तुम्ही आपल्या फाइनच्या भरणाची खात्री करू शकता. या पावतीची कॉपी भविष्यासाठी सुरक्षित ठेवावी.
अशा प्रकारे, तुम्ही E-चालानची संपूर्ण माहिती तपासून, योग्य तो फाइन भरू शकता. याद्वारे तुम्हाला दंडाच्या प्रक्रियेबद्दल पारदर्शकता मिळते आणि वेळेवर दंड भरल्यामुळे भविष्यातील अडचणी टाळता येतात.
आता पेमेंटच्या अटी व शर्ती (Terms and Conditions) आणि सुरक्षा धोरण (Security Policy) वाचून घ्यायचे आहेत. त्यानंतर, ‘Agree’ या पर्यायावर टिक करायचे आहे. मग उजव्या बाजूला ‘Pay Now’ बटण दिसेल, त्यावर
क्लिक करायचे आहे. क्लिक केल्यानंतर तुम्हाला ‘Pay Through BillDesk’ या पर्यायावर क्लिक करायचे आहे.
आता तुम्हाला पेमेंट करण्यासाठी विविध पर्याय दिले जातील, जसे की क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड, एटीएम, इंटरनेट बँकिंग, वॉलेट/कॅश कार्ड, QR कोड किंवा UPI.
या पर्यायांपैकी कोणत्याही एकाचा वापर करून तुम्ही पेमेंट करू शकता. आता आपण QR कोड वापरून पेमेंट कसे करायचे ते पाहणार आहोत. तर QR कोड या पर्यायावर क्लिक करायचे आहे.
यानंतर, ‘Make Payment’ बटणावर क्लिक करायचे आहे. हा पर्याय तेव्हाच उपलब्ध होईल, जेव्हा तुम्ही
BillDesk च्या माध्यमातून पेमेंट करताना,
आता नवीन पृष्ठावर तुम्हाला खाली QR कोड दिसेल. त्यावर क्लिक केल्यास तो मोठा होऊन तुमच्यासमोर दिसेल. आता तुमच्या आवडत्या UPI अ‍ॅपचा वापर करून तो QR कोड स्कॅन करा आणि पेमेंट पूर्ण करा.
पेमेंट पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला ‘पेमेंट सक्सेसफुल’ अशी स्क्रीन दिसेल. आता त्या हिरव्या लाईनवर क्लिक करा. हिरव्या लाईनवर क्लिक केल्यानंतर तुम्हाला पेमेंटची पावती (Receipt) दिसेल. नंतर ती पावती तुम्ही डाउनलोड करून ठेवा. अशा प्रकारे तुम्ही E-Challan किंवा फाइन भरलेला असतो. आता पुन्हा वेबसाइटवर जाऊन वाहन क्रमांक (Vehicle No.) आणि चालान क्रमांक (Challan No.) टाकून स्टेटस तपासा. तिथे ‘Payment Status’ मध्ये चालान ‘Paid’ झालेले दिसेल.
अशा प्रकारे तुम्ही ई-चलान किंवा फाइन ऑनलाइन पद्धतीने भरू शकता.
